Galloways in het duingebied bij Monster/Ter Heijde
In mijn vorige blogpost Een fijn boekschreef ik over een Brit die in het graafschap Galloway een boerderij begon. Wie ‘Galloway’ zegt, zegt Galloway-koeien, een pikzwart en ruig behaard ras, sterk van lijf en leden en goed bestand tegen extreme weersomstandigheden.
In het duingebied alhier op loopafstand van mijn woning lopen een aantal van deze grazers. Ze houden de vegetatie kort als maaimachines zonder vervuilende benzinemotor en zonder herrie. En het is nog een aardig gezicht ook!
Wel, dat wilde ik even kwijt. Niets bijzonders eigenlijk, maar toch…
Rest mij nog u te melden dat mijn Venusvliegenvanger in bloei staat, het vleesetend plantje dat ik een tijdje terug kocht in de Hortus botanicus van Leiden en waarover ik eveneens blogde. Niets bijzonders, maar u bent weer helemaal op de hoogte 🙂
Mijn leven in een verdwijnend landschap van de Brit Patrick Laurie gaat over een amateurbioloog die een oude boerderij koopt in Galloway in Zuid-West Schotland en, met vallen en opstaan, probeert op de oude, traditionele manier te boeren. In de hoop dat de wulpen, die vroeger algemeen waren in dit gebied, terug zullen komen.
Maar de kuikens die het ene broedpaar wulpen dat uiteindelijk terugkomt produceert, worden opgevreten door een vos. En de praktijk is ook in andere opzichten weerbarstiger dan gedroomd. Het boek beschrijft de strijd, het zweet, de bloedblaren, het gepruts aan kapotte machines, de kou, de regen en de donkerte in herfst en winter. En het onbegrip van collega-boeren voor wie alles groter, sneller en meer moet zijn.
Aan de andere kant is er ook de euforie als in de zomer met man en macht het hooi binnengehaald wordt. En de schoonheid van de natuur op en rond de boerderij. De jonge boerenzwaluwen die uitvliegen, de vleermuizen die verschijnen bij het vallen van de nacht. De voldoening als de haver op het land staat te rijpen, de kneutjes en andere vogeltjes die beschutting vinden in een haverveld.
De taal die de auteur gebruikt om dingen te duiden, is niet altijd even begrijpelijk voor mij. Dit gezegd zijnde, is Mijn leven in een verdwijnend landschap verder een heel fijn boek. Over wat we kwijtgeraakt zijn in de moderne tijd. Het prijskaartje dat aan onze verkregen welvaart hangt.
En hoe mooi het zou kunnen zijn om het stedelijk gebied achter ons te laten en naar het platteland te verhuizen. Voor zover er ergens in Nederland nog de rust van het platteland te vinden is, natuurlijk. Want wat voor Galloway geldt, is op dit kleine drukke landje nog veel meer van toepassing – de oude cultuurlandschappen verdwijnen, Nederland wordt uiteindelijk 1 groot stedelijk gebied.
Na een week ziek zijn en een week halve dagen werken, ga ik nu weer volle kracht vooruit. En het wordt lente, jawel! Als ik des avonds na de maaltijd de honden uitlaat, hoor ik regelmatig een merel fluiten. Nog een beetje ingetogen trouwens, maar toch. En dat terwijl mijn vorige blogpost van een paar dagen geleden nog over de winter ging!
En des overdags hoor ik sinds deze week overal om me heen het riedeltje van de heggemus (of is het inmiddels heggenmus??), een onmiskenbare lentebode. Net als die koolmezen die nu anders zingen dan in de winter – ze hebben een aparte voorjaarszang volgens mij. Het zal wel territoriaal zijn; de mannetjes gaan nu waarschijnlijk een eigen gebiedje claimen.
En de winterjas kon van de week al een paar keer uit tijdens het werk. Ik moet niet vergeten om mijn zomerjasje mee te nemen; die moet dan maar als een soort tussenjas fungeren, want een lentejas is niet verstrekt door mijn werkgever 🙂
Het is trouwens Aswoensdag vandaag, het begin van de vasten of lijdenstijd, traditioneel een dag van verootmoediging en inkeer na de leut van carnaval. Ik had net problemen met deze computer, het apparaat is inmiddels hoogbejaard en verzaakt geregeld zijn plicht, en er ontsnapte een forse vloek aan mijn onreine lippen. Dat hoort nooit natuurlijk en al helemaal niet op zo’n dag als vandaag….
Hierna gaan we op weg naar Pasen. Het is overigens vandaag ook Valentijnsdag, het kan niet op. Niet vergeten om straks een bloemetje voor vrouwlief te kopen, dan heb ik mijn plicht als liefhebbend echtgenoot weer vervuld. 🙂
Gisteren in mijn tuin-aan-zee de aardbeienbak plus de bak met vlindervriendelijke bloembollen afgedekt met gaatjesfolie. Tegen de vorst en andere klimatologische ongemakken: gure wind van zee en striemende regen – een dekentje over de planten.
Op de foto hierboven is voor de afgedekte bakken mijn autobanden-bloembak zichtbaar, twee op elkaar gestapelde autobanden uit mijn schuurtje, gevuld met potgrond. Een skimmia in het midden, bonte klimop langs de rand en wat andere plantjes om het af te maken. Alsjeblieft.
Ik had vorig jaar eventjes een egel in mijn tuin, maar daarna nooit meer. Maar toen ik gisteravond de honden ging uitlaten zat er eentje in het gras langs het pad, die een nogal uitgebluste indruk maakte. Ik heb hem naar de egelopvang gebracht en hij bleek ondervoed te zijn. Het was een heel slecht jaar geweest voor de egels, zei de dame van de opvang: eerst langdurige droogte, daarna weken achter elkaar regen. De egel (m/v) werd Heidi gedoopt en kreeg daarna een droog plekkie in een plastic krat (foto hierboven).
Tot zover dit kleine nieuws 🙂 . Mijn wereld is klein, net als die van de meeste andere mensen die ik ken. Geen grote veranderingen – een beetje saai misschien, maar ook geen oorlog of andere rampen. En dat is goed nieuws.
Mijn vorige blogpostje ging over harde wind en de gevolgen daarvan; diezelfde wind die ook de golven van de zee opstuwde, waardoor schelpdieren van de zeebodem los getrokken werden en op het strand belandden. Ik zag ze liggen vanochtend: dubbele schelpen met inhoud – een dood weekdier, desifon uitgestulpt buiten de schelp. Het zijn vermoedelijk strandgapers, want deze tweekleppige kan zijn sifon niet intrekken.
Maar gisteren was de wind helemaal gaan liggen, wat goed te zien was aan de rookpluim van een der kolencentrales op Maasvlakte (foto boven). Een zuil van rook bijna loodrecht omhoog; een mooi gezicht eigenlijk, los van de kwalijke inhoud van de rook…. 😦
Ik zag van de week in het plantsoen tweeakkerhommels, hangende aan een struik en hangende aan elkaar. De bovenste hing alleen maar, volkomen passief, terwijl de onderste met zijn poten het achterlijf van de ander leek te bewerken als een mier die een bladluis melkt….
Een wonderlijk gezicht, de natuur blijft je soms verrassen!
Ik had dit jaar trouwens vrij veel van dit soort insecten in mijn tuin, zoals hommels, wilde bijtjes en zweefvliegen, die dankbaar afkwamen op bepaalde nectarplanten. Maar vlinders heb ik weinig gezien, met ‘dank’ aan (vermoedelijk) de grote droogte van vorig jaar en het verdwijnen van steeds meer geschikte habitat voor deze diertjes.
Maar goed, vanochtend was ik even bij Intratuin en stuitte toen bij de afdeling bloembollen op een doos met 50 ‘Butterfly Friendly Flowerbulbs’, die ik meteen gekocht heb. Voor meer vlinders volgend jaar in mijn tuintje-aan-zee.
En hopelijk krijgen we na de verkiezingen een regering die de verspreiding van deze mooie diertjes, voor zover mogelijk, gaat bevorderen. Meer vogels, meer bijen, meer vlinders, amen.
Op Tiengemeten was vorige week zaterdag rond het Landbouwmuseum ter plaatse een ‘Oogstdag’ met allerlei activiteiten zoals een boerenmarkt, een presentatie van oude tractoren en (voor de kinderen) een huifkar die ritjes over een deel van het eiland verzorgde.
Een goede aanleiding voor ons voor een hernieuwde kennismaking met deze natuurenclave in het Haringvliet. We namen de eerste pont van tien uur vanaf het haventje in Nieuw-Beijerland en werden aan boord verrast met gezang: het Shantykoor dat later bij het museum meer liederen ten gehore zou brengen, gaf alvast een voorproef van eigen kunnen….
Bij het bezoekerscentrum op het eiland huurden we fietsen en zetten koers richting de Schotse hooglanders die aan de westkant van Tiengemeten de natuur in stand houden. Onderweg zagen we veel vogels op de waterplassen op enige afstand van het pad, maar ze waren helaas te ver weg om ze zonder verrekijker op naam te kunnen brengen. De hooglanders graasden gelukkig dichterbij en we stapten even af. Erg mooi om te zien, die beesten met hun grote hoorns tussen de bloeiende guldenroede en watermunt, we werden alleen lek gestoken door de muggen en daar hadden we niet op gerekend!
Dus na een paar foto’s van de hooglanders en eentje van een groepje brandganzen er vlakbij (hieronder) reden we snel door, richting de passantenhaven, waar we niet veel verder konden omdat de weg in het niets verdween.
Terug dan maar naar het bezoekerscentrum. Er stond een mooi span paarden voor een hooiwagen in het gras geparkeerd, met een boer en boerin op de bok. Alsof de tijd even stilstond…… We liepen langs de kramen op de boerenmarkt, maar kochten niets. Bij Gasterij de Gezusters lieten we ons de cappuccino goed smaken en genoten eventjes van de liederen van het koor buiten bij het museum.
We wilden nog naar het haventje aan de oostkant van het eiland waar vroeger schepen uit Nederlands-Indië enige tijd in quarantaine moesten alvorens gelost te kunnen worden in de haven van Rotterdam, maar het bleek al gauw te ver fietsen voor deze twee senioren. We zagen nog wel een oud schafthuisje in het rietland in de verte, uit de periode dat Tiengemeten nog een landbouwenclave was. Bedoeld voor boerenarbeiders of rietsnijders, dat weet ik niet precies. Hieronder op foto.
En dat was dat. We waren uitgekeken en namen de boot van tien over een terug naar de vaste wal. Thuis begroetten de honden ons alsof we dagen weggeweest waren…. 🙂
Het Watergat is een laaggelegen en derhalve natte locatie aan de voet van de duinen in Monster (Zuid-Holland, Westland). Vroeger stonden er kassen, tegenwoordig is het grasland. Er leven rugstreeppadden in het gebied en je ziet er vaak grauwe ganzen foerageren.
De gemeente heeft het Watergat aangewezen als plek voor woningbouw. Het voornemen was om er superdure villa’s gaan bouwen – terwijl het Westland vooral behoefte heeft aan woningen voor starters en senioren! Daarom was er veel verzet tegen de plannen, maar de gemeente zette door.
Maar toen kwam de plaatselijke natuurvereniging in het geweer. Want die rugstreeppadden moeten beschermd worden en dus geen woningen in het Watergat, het moet natuur blijven!
Wacht even, zei de gemeente, geen probleem. Weet je wat we doen: we vangen al die padden met de hand weg en zetten er vervolgens schermen omheen zodat er geen nieuwe padden meer in kunnen, dan zijn we klaar. En aldus geschiedde…..
Maar op een kwade dag moest een kraanmachinist een klusje verrichten in het Watergat. En de goede man was zich van geen pad bewust en walste met zijn kraan vrolijk over de paddenschermen heen. Schermen weg, rugstreeppadden terug 🙂 ……
…..waarna de natuurvereniging er als de kippen bij was om het gebied opnieuw tot natuur te verklaren. En de gemeente wederom de padden met de hand weg ving en de afscheiding herstelde.
De natuurvereniging is nu er klaar mee en wil koste wat kost het gebied behouden voor de natuur. Inmiddels heeft de gemeente leergeld betaald en ligt er een nieuw bestemmingsplan op tafel waarbij de luxe woningen – deels – vervangen zijn door goedkopere bouw en ingepast worden in het groen.
En ik? Wel, ik vind natuur heel belangrijk en rugstreeppadden interessante beesten. Maar gelet op de grote woningnood en de lange wachttijden voor betaalbare woningen vind ik dat woningbouw in dit geval moet prevaleren, mits er betaalbaar gebouwd wordt voor mensen uit het Westland.
Hieronder nog een link naar een nieuwsbericht over dit onderwerp
Op een tropische zaterdag tijgen vrouwlief en ik naar Tiengemeten, een ruim 1000 ha groot eiland in het Haringvliet. Natuurmonumenten zwaait er de scepter sinds een aantal jaren en heeft het eiland van een landbouwenclave omgetoverd in een natuurparadijs. De vroegere boerderijen en aanhangige gebouwen zijn nu respectievelijk bezoekerscentrum, Rien Poortvlietmuseum, Landbouwmuseum, zorgboerderij en cafe-restaurant.
De pont naar Tiengemeten. Het eiland ligt voor ons.
Met de pont die vertrekt vanuit Zuid-Beijerland vaar je in tien minuten naar het eiland. De zon schittert op het Haringvliet terwijl we buitengaats zijn; er dobberen ganzen op het water en de horizon wordt aan twee zijden begrensd door windmolens. Dit vaartochtje zou van mij veel langer mogen duren, maar de overkant nadert al. We stappen van boord en slaan rechtsaf, richting een dijkje met rechts het Haringvliet en links rietlanden met open water. We zien veel vogels op het water en halen ze met de verrekijker dichterbij. Ik zie door de lenzen vooral wilde eenden en een aantal futen en zwanen.
Op Tiengemeten: rietland en water.
We lopen terug en trakteren onszelf op koffie met appelgebak in het restaurant, dat wil zeggen: vrouwlief trakteert mij op appelgebak, zelf doet ze aan de lijn 🙂 Daarna wandelen we met de zon boven ons naar een vroegere vliedberg, thans in gebruik als uitkijkpunt. Het uitzicht is schitterend, met links en rechts van ons water met honderden vogels vreedzaam dobberend. Ik zie enkele zilverreigers in het riet, een familie knobbelzwaan zwemt langs, een karekiet roept zijn eigen naam.
Maar het is heet, bloedheet. We vluchten naar binnen, het Rien Poortvlietmuseum in. Voor zes euro de man krijg je een aantal van zijn natuurschilderingen te zien, plus wat foto’s en andere parafernalia uit het leven van deze schilder.
Een deel van het vroegere atelier van Rien Poortvliet, nagebouwd in zijn museum.
Rien Poortvliet was bij leven erg populair bij de gereformeerde gezindte, de kerkelijke stroming waaruit ik zelf afkomstig ben. Het feit dat hij de natuur schilderde, d.w.z. de schepping van God, was daar ongetwijfeld debet aan, maar er is meer. De ‘kunst’ van deze schilder is makkelijk te begrijpen, de afbeeldingen spreken voor zich en dat is alles wat er is. Je hoeft je dus niet het hoofd te breken over dubbele lagen of verborgen betekenissen, laat staan dat je je moet afvragen of het allemaal wel zo christelijk is wat de kunstenaar afbeeldt…. Met andere woorden: het is veilig en heel fatsoenlijk – maar daarmee ook heel braaf en heel burgerlijk. En kunst is het eigenlijk niet, hooguit kunstig gemaakt door een ambachtelijke schilder die zijn vak verstaat!
Ganzen en eenden op een slikplaat bij het water op Tiengemeten.
We nemen nog even een kijkje in het naastgelegen bezoekerscentrum van Natuurmonumenten en pakken daarna de pont van tien over twee terug naar de vaste wal. Ons uitje voor deze maand zit er bijna weer op. Tiengemeten is erg mooi, een voorbeeld van goed geslaagde ‘nieuwe natuur’. Meestal houd ik mijn hart vast als natuurbeschermers aan het stoeien slaan met wat ‘natuur’ heet in dit kleine landje, maar Tiengemeten is wat mij betreft een positieve uitzondering. Ik kom hier zeker nog eens terug!
Tiengemeten vanuit de lucht, met bezoekerscentrum en musea.
Weverbleven afgelopen week in een vakantiewoning in Zuidoost Friesland, ergens halverwege Drachten en Appelscha. Dit gebied staat ook wel bekend als de Friese Wouden. Het is een eldorado voor natuurliefhebbers, voor wandelaars en fietsers. Onze verblijfplaats was een verbouwde boerenschuur, de slaapkamer bovenin was bloedheet, verder was het een prima plek. Er was helaas geen internet, geen tv en geen radio 😦 Onder de dakpannen van het schuurtje naast onze woning huisde een steenmarter; we zagen hem op een goede dag verschijnen terwijl we net aan het ontbijt zaten en op jacht gaan in de tuin.
Dit was overigens de eerste vakantiewoning met een eigen meditatiehoek, bestaande uit vier laag-bij-de-grondse zitjes rond een altaarachtig tafeltje. Maar omdat wij wel geloven in goede daden maar niet in boeddha, hebben we het gelaten voor wat het was…
Boeddhistisch hoekje….
In een rijtje eikenbomen naast onze tuin hingen een aantal nestkasten, waarvan er eentje bewoond werd door een familie koolmees. De ouders vlogen af en aan met rupsen die ze veelal vonden op de bladeren van diezelfde eiken. Ne een paar dagen was het nestkastje ineens verlaten en waren de jonkies blijkbaar uitgevlogen.
Net weer een rups afgeleverd…
Tegelijkertijd krioelde het ineens van de kleine vlindertjes rond de bomen. Mijn insectenapp vertelde me dat het eikenbladrollers waren en noemde het een ‘plaaginsect’. Want die minieme beestjes kunnen zo’n eik helemaal kaalvreten, al zullen in dit geval de mezen ervoor gezorgd hebben dat lang niet elke rups zichzelf tot vlinder kon verpoppen…
Eikenbladroller op eikenstam – klein versus groot…
De Duurswouderheide, een natuurgebied aan dezelfde weg als ons vakantiehuis, was schitterend, maar helaas wel voor een flink deel vergrast. Dit met dank aan de neerdalende stikstof in de lucht. Er liggen enkele meertjes in het gebied die een relict zijn uit de laatste ijstijd. ‘Pingo-ruïnes’ heet zoiets met een moeilijk woord.
Pingo-ruïne bij de Duurswouder heide
Ik hoorde overal zwartkopjes bij ons huis en in de natuur, het krioelde ervan! En we zagen verschillende keren reeen, met 3 e’s en zonder puntjes op de e…. En bij de Leiens, een flink meer net boven Drachten, zagen we vanuit een vogelkijkhut zwarte sterns, ook iets bijzonders. Ik heb er helaas geen beelden van. Het Fochteloërveen konden we niet bezoeken omdat de weg ernaar toe afgesloten was door een stratenmaker die een paar klinkers recht moest leggen… En in andere gebieden voelde ik mezelf met een kluitje in het riet gestuurd omdat de wandelpaden alleen langs de buitenrand van het gebied liepen; het mooie hart met zijn bijzondere planten en vogels krijg je op die manier niet te zien.
De Friese Wouden kent spijtig genoeg weinig oude stadjes en/of mooie musea, daarvoor moet je verderop in Friesland zijn.
Solitaire ree vlakbij de Duurswouderheide
Tenslotte: bij je vakantiehuis in de zon dan wel schaduw zitten lijkt paradijselijk, maar gaat gauw vervelen. Vrouwlief houdt van haken en is altijd bezig, maar ik heb zoiets niet. En zoals gezegd hadden we geen internet, dus ik kon niet achter mijn laptop vluchten 😦 Er waren overigens wel een cd-speler en ook een dvd-speler, maar ik vond maar 1 goede cd* en speelfilms zijn me veel te ‘aards’: de verticale dimensie, het bestaan van een hoger Wezen, ontbreekt vrijwel altijd in de producten van Hollywood…
Eigenlijk zou ik een verwaarloosde tuin op ons vakantieadres moeten hebben, dan kon ik lekker rommelen. Toch eens kijken op Natuurhuisje.nl of zoiets niet bestaat…. 🙂
Uitzicht vanaf de Bosbergtoren bij Appelscha over een deel van de Friese Wouden
Ik deed vanochtend de schuurdeur open, zag in 1 oogopslag dat er muizen in de schuur zaten – rotzooi op de grond en op de planken langs de muur, verspreide restanten van vogelvoer, potgrond, keuteltjes, etc. – en hoorde op hetzelfde eigenste moment, oh gruwel!, iets wegschieten.
En daar kan ik dus niet tegen, tegen dat ‘iets’. Het zal mijn vrouwelijke kant wel zijn, misschien (of ik ben gewoon een mietje, dat kan natuurlijk ook), maar ik schrok me rot op dat moment en wilde het liefst de schuurdeur weer zo snel mogelijk achter me dichtgooien en het hazenpad kiezen.
Maar nee, ik heb me vermand en ben alles gaan schoonmaken en opruimen. En daarna heb ik gelijk een muizenvalletje gezet, dat zal ze leren!
Zwerfhond 